In het tijdschrift van Similes van maart 2013 hield een psychiater een pleidooi voor euthanasie bij ondraaglijk psychisch lijden. Wij vinden echter dat euthanasie bij psychisch lijden hetzelfde is als assistentie bij suïcide. Dit mag dan ook geen taak zijn van een arts
Similes is een organisatie die de stem wil zijn van en voor familieleden van personen met psychische problemen. In het door de organisatie uitgegeven tijdschrift van maart 2013 stond er een uitgebreid interview met Dr. Lieve Thienpont, een psychiater die zich in Vlaanderen heeft gepositioneerd als een pionier en een specialist inzake euthanasie bij psychisch lijden. In het interview zegt ze dat het hoogst uitzonderlijk is dat mensen niet omringd worden wanneer er euthanasie bij psychisch lijden wordt uitgevoerd. Dat patiënten die psychisch lijden meestal worden omringd door familieleden, is volgens de psychiater uit het interview het grote verschil met suïcide.
Volgens Thienpont vragen patiënten ‘zelf’ dat hun euthanasie kan worden gecombineerd
met orgaandonatie om zo toch nog enige ‘zin’ en betekenis aan het ‘leven’
te geven. Verder stelt de psychiater dat er slechts ‘weinig’ collegae psychiaters ‘experiënteel’
en ‘procesmatig’ worden opgeleid en dat dit verklaart waarom er zoveel
weerstand is tegen de euthanasievraag van een patiënt. Bovendien wordt er meegedeeld
dat de euthanasievraag bij een patiënt de eigen beperkingen in het artsenkorps
blootlegt en de artsen helemaal niet tegen het dragen van deze onmacht kunnen. De
conclusie die wordt getrokken is dat het een echte leemte is in de wet dat er nog steeds
geen doorverwijsplicht is.
De wetgever had in 2002 met de euthanasiewetgeving als initiële doelstelling om
slechts in ‘uitzonderlijke’ situaties de arts te depenaliseren wanneer er op vraag van
de patiënt door de arts kon worden beslist om over te gaan tot het toedienen van een
lethale injectie. Nu blijkt uit het interview dat
het als een gunstige ontwikkeling wordt ervaren
dat de collegae psychiaters een positief
advies geven en vervolgens hun patiënten
doorverwijzen naar een specialist inzake euthanasie
bij psychisch lijden.
Een psychiater mag natuurlijk een heel eigen
mening hebben, maar is het niet nodig om bepaalde
uitspraken eens grondig te bevragen in
het artsenkorps? We zijn namelijk van mening
dat er bij euthanasie bij psychisch lijden door de arts wordt geassisteerd bij suïcide. Door
de wetgeving van 2002 is er een te sterke behoefte
gecreëerd bij de bevolking naar ‘hulp
bij zelfdoding’ en het ‘recht op euthanasie’.
Dit kon toch niet de initiële doelstelling geweest
zijn!
De wetgever zou de euthanasiewet dan ook
niet moeten uitbreiden met nog meer regels
en meldingsplichten, maar deze juist sterk
vereenvoudigen en beperken. Nu geeft de
wetgever een vrijgeleide aan een beperkte
groep artsen die ervan overtuigd zijn als enigen
‘echt’ te kunnen luisteren naar patiënten, waardoor er een behoefte wordt gecreëerd
dat er een arts kan worden ingeschakeld wanneer een mens wil overgaan tot
suïcide. Het assisteren bij suïcide mag geen taak zijn van een arts en dit heeft helemaal
niets te maken met het feit of een arts al dan niet procesmatig zou zijn opgeleid.
Wanneer men in de psychiatrie overgaat tot het euthanaseren van patiënten, zal men
bij een welbepaalde zeer vermoeide bevolkingsgroep het defaitisme onderhouden en
nog extra versterken! Euthanasie bij psychisch lijden is dan ook een onwaardige uiting
van een falend investeringsbeleid van de overheid in de geestelijke gezondheidszorg
waardoor de overheid in principe niet verder zou moeten investeren in de ontwikkeling
van nieuwe behandelingsmethoden.
We willen ervoor pleiten dat het noodzakelijk is om resoluut in te zetten op nieuwe
en laagdrempelige behandelingsmethoden als we de suïcidecijfers eindelijk willen
terugdringen. De behoefte aan euthanasie die vanuit een therapeutisch defaitisme
wordt geïnduceerd, kan, evenals de drang naar suïcide bij patiënten met zwaar psychisch
lijden, met meer efficiëntie worden verminderd en zelfs teruggedrongen. Wie
de suïcidecijfers objectief wil evalueren, kan niet anders dan actief te participeren in
een positief en hoopvoller verhaal. Dit betekent de urgente realisatie van nieuwe behandelingsmethoden die via een laagdrempelige zorgverlening aan een veel bredere
patiëntengroep aangeboden kunnen worden. Laat ons weigeren om mee te lopen met
het depressieve burn-out verhaal van de therapeutische onmacht en dito nihilisme
dat de dood sublimeert als een ultieme oplossing.
We betwisten helemaal niet dat de psychische nood actueel erg groot is, maar dit lijden
zou ons moeten aansporen om nog actiever en met nog meer gedrevenheid op zoek te
gaan naar nieuwere en efficiëntere behandelingsmethoden. Zo zou er dringend meer
moeten worden geïnvesteerd in de verdere ontwikkeling en het inzetten van nieuwe
neurowetenschappelijke inzichten die de psychiatrie kunnen terugbrengen tot de biologische
fundamenten van het medisch model. Het is van ‘levens’-belang om het
falend gezondheidsbeleid om te buigen door resoluut te kiezen voor een omwenteling
in de psychiatrie! De patiënt die onze broeder en medemens is, heeft er volste recht
op. Psychiaters zouden altijd de dragers moeten zijn van het leven, van de hoop, van
troost en van de menselijke caritas eerder dan de coryfeeën van de dood.
Dr. Georges Otte is psychiater en hoofdgeneesheer in het P.C. Dr. Guislain in Gent.
Dr. Sc. Tom Mortier is werkzaam in het departement Gezondheidszorg en Technologie van de Katholieke Hogeschool Leuven.
Deze tekst werd als opiniestuk gepubliceerd op 17 mei 2013 in Artsenkrant 2318 en in Psychiatrie & Verpleging.
De illustraties zijn van de hand van Luc Tesson, oorspronkelijk in opdracht van Alliance Vita.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten