Paarse euthanasiewetsvoorstellen schrikwekkend

De lib­eralen en de social­is­ten hebben elkaar opnieuw gevon­den in hun ide­ol­o­gis­che stand­pun­ten omtrent euthanasie en de bijbe­horende ver­ab­solu­ter­ing van de zelf­beschikking. Op 26 juni is Paars er dan ook in ges­laagd om vier wetsvoorstellen in te dienen in de Senaat zodat de huidige uiterst con­tro­ver­siële euthanasiewet nog verder kan wor­den uit­ge­breid. In zijn edi­to­ri­aal op diezelfde dag vond hoof­dredac­teur Geert De Ker­pel het bij­zon­der opmerke­lijk dat de coal­i­tiepart­ners CD&V en cdH volledig uit de lucht vie­len. Met behulp van een wis­selmeerder­heid zou Paars liefst zo snel mogelijk nog de wetsvoorstellen er doorge­duwd willen kri­j­gen voor het zomer­reces van de Senaat; want onze maatschap­pij schi­jnt vol­gens ver­schil­lende betwist­bare sta­tistieken vra­gende par­tij te zijn om ook euthanasie uit te voeren op onge­neeslijk zieke kinderen.


Art­sen die geen gewetens­bezwaren hebben om lethale injec­ties te geven aan hun patiën­ten, mogen door de zieken­huizen niet langer wor­den beperkt in de uitvo­er­ing van hun taak als medicus. En vol­gens Paars moet een zieken­huis de vri­jheid van de arts vri­jwaren als deze een euthanasie wil uitvo­eren. Een arts die niet wil ingaan op het euthanasiev­er­zoek zou dit bin­nen de zeven dagen aan de patiënt moeten meede­len en zou het medisch dossier bin­nen een ter­mijn van max­i­mum vier dagen moeten doorgeven aan een arts die geen gewetens­bezwaren heeft en wel wil ingaan op het euthanasiev­er­zoek.

In de wetsvoorstellen staat in de toelicht­ing let­ter­lijk geschreven dat ‘het recht op euthanasie’ in de huidige euthanasiewet beperkt werd tot ‘han­del­ings­bek­wame per­so­nen’. Hier­door is vol­gens Paars tege­moet gekomen aan de ‘wensen van de bevolk­ing’ en heeft de Bel­gis­che wet­gever een ‘duidelijke evo­lu­tie in de maatschap­pij beves­tigd’. De patiënt zou dankzij de euthanasiewet van 2002 opnieuw ‘zeggen­schap hebben gekre­gen over zijn leven’ en de wet­gever schi­jnt de patiënt te hebben ‘beschermd tegen mis­bruik’.

De euthanasiewet zou er eve­neens voor gezorgd hebben dat een patiënt nu niet meer hoeft te vrezen dat hij erg zal lij­den of zijn waardigheid zal ver­liezen. Voor de arts is dit alles een ‘hele gerust­stelling’ omdat die sinds 2002 weet dat hij een ‘ultieme daad van menselijkheid’ kan stellen door ‘een patiënt van zijn pijn te ver­lossen’. Paars stelt nu dat de toepass­ing van euthanasie op een min­der­jarige moet wor­den toeges­taan indien het oordeelsver­mo­gen beves­tigd is en werd nage­gaan door een kinderpsy­chi­ater of een psy­choloog.

We zijn van mening dat deze ide­ol­o­gis­che voorstellen om de euthanasiewet nog verder uit te brei­den geen enkele maatschap­pelijke meer­waarde hebben. Het is juist van belang om de huidige euthanasiewet volledig in twi­jfel te trekken en deze drastisch te her­schri­jven. Sinds de invo­er­ing van deze con­tro­ver­siële wet­gev­ing is onze maatschap­pij getu­ige van tal­loze euthanasiebericht­gevin­gen die langs ver­schil­lende kanalen de wereld wor­den inges­tu­urd. Op deze manier zijn we te weten gekomen dat mensen met niet-terminale aan­doenin­gen wor­den geëuthanaseerd. Ver­schil­lende kwets­bare mensen die door onze oppor­tunis­tis­che samen­lev­ing niet langer wor­den opgevan­gen, kri­j­gen van­daag een lethale injec­tie toege­di­end door een beperkte groep van art­sen die geen gewetens­bezwaren meer schi­j­nen te hebben. Dergelijke euthanasie-artsen hebben zich gegroepeerd en delen het­zelfde ide­ol­o­gis­che stand­punt dat ze mensen ver­lossen uit hun lij­den. Onlangs getu­igde zelfs een arts die reeds 28 mensen heeft geëuthanaseerd, dat er van­daag aan ‘turbo-euthanasie’ wordt gedaan. Deze getu­ige­nis staat in schril con­trast met de neergeschreven wens in de wet­gev­ing dat het over­gaan tot euthanasie steeds een welover­wogen keuze is en er geen mis­bruiken zouden plaatsvin­den.

In de wetsvoorstellen wordt vertrokken vanuit een reduc­tion­is­tis­che mensvisie dat een arts die euthanasie wil uitvo­eren een ‘ultieme daad van menselijkheid’ stelt door de patiënt van ‘zijn pijn te ver­lossen’. Onze mening is echter dat we voor de patiënt moeil­ijk kun­nen spreken van een ver­loss­ing omdat het hier gaat over een gevoel­stoe­s­tand. Ver­loss­ing voe­len, kan maar als hierover kan wor­den getu­igd. Waarop baseert Paars zich door te stellen dat euthanasie ver­lossend kan werken?

Zijn er getu­igenis­sen van patiën­ten die zeg­den dat ze waren bevrijd nadat er euthanasie op hen werd uit­gevo­erd? De suï­cide­ci­jfers die de maatschap­pij dagelijks con­fron­teren, geven wel aan dat een mens kan ver­lan­gen naar de dood omdat een mens dan denkt ver­lost te zijn. Denken dat de dood een ver­loss­ing zal bren­gen, is echter van een totaal andere orde dan te stellen dat het uitvo­eren van euthanasie ver­lossend zal werken. Miss­chien bedoelt Paars dus dat door de legalis­er­ing van euthanasie de Bel­gis­che wet­gever het voor een patiënt nog veel gemakke­lijker heeft gemaakt om aan een inher­ent doo­dsver­lan­gen tege­moet te komen.

Werkt het uitvo­eren van een euthanasie dan ver­lossend voor de omgev­ing? Wan­neer een patiënt het doo­dsver­lan­gen uit­spreekt en wil over­gaan tot euthanasie, kan de fam­i­lie voor een voldon­gen feit komen te staan. Een fam­i­lie kan verdeeld ger­aken in twee kam­pen, namelijk voor– en tegen­standers. In onze huidige maatschap­pij wor­den ook patiën­ten met niet-levensbedreigende ziek­ten en patiën­ten met zwaar psy­chisch lij­den geëuthanaseerd. Schuldgevoe­lens na het uitvo­eren van de euthanasie op een geliefde zijn niet uit de lucht gegrepen en werken niet ver­lossend voor de nabestaan­den.

Is de wet­gev­ing dan ver­lossend voor de art­sen en de ver­pleegkundi­gen op de werkvloer? Zal een arts zich ver­lost voe­len als er een door Paars voorgestelde doorver­wi­js­plicht zal wor­den ingevo­erd? Kun­nen art­sen zich über­haupt ver­lost voe­len als ze dankzij een doorver­wi­js­plicht indi­rect moeten meew­erken aan een akte die ze moreel ver­w­er­pen? Is dit wetsvoors­tel nu werke­lijk een heden­daagse lib­erale en social­is­tis­che mensvisie?

We willen tenslotte nog aangeven dat de actieve euthanasie van Nobel­pri­jswin­naar Chris­t­ian de Duve ons heeft geleerd dat oude mensen uit het leven willen stap­pen omdat ze de maatschap­pij niet meer tot last willen zijn of omdat ze denken dat ze nut­teloos zijn gewor­den. Vin­den we het nu echt een posi­tief maatschap­pelijke ontwik­kel­ing dat oud­eren anderen niet meer ‘tot last’ willen zijn en daarom maar over­gaan tot een vraag naar euthanasie en een inwillig­ing ervan? Is zor­gen voor elkaar nu zo moeil­ijk en niet pre­cies dat­gene wat we van de alge­meen menselijke sol­i­dariteit verwachten? Ingaan op de vraag naar euthanasie omwille van het feit dat mensen ‘geen last voor elkaar willen zijn’ is een over­duidelijk symp­toom van het geïn­sti­tu­tion­aliseerd egoïsme in onze maatschap­pij.

Dr. Sc. Tom Mortier, departement Gezondheidszorg en Technologie, Katholieke Hogeschool Leuven
Dr. Med. Steven Bieseman, departement Gezondheidszorg en Technologie, Katholieke Hogeschool Leuven
Dr. Med. Georges Casteur, huisarts, Oostende
Dr. Med. Georges Otte, neuropsychiater en hoofdgeneesheer van het Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain in Gent
Br. Dr. René Stockman, algemeen overste broeders van Liefde

Dit artikel verscheen op 3 juli 2013 in Tertio.

Geen opmerkingen: